IT | 1945 | cz-b | 100 min
reż | Roberto Rossellini pro | Giuseppe Amato, Ferruccio De Martino, Rod E. Geiger, Roberto Rossellini scen | Sergio Amidei, Alberto Consilio, Sergio Amidei, Federico Fellini, Roberto Rossellini zdj | Ubaldo Arata muz | Renzo Rossellini mon | Eraldo Da Roma ob | Aldo Fabrizi, Anna Magnani, Marcello Pagliero, Vito Annichiaric

Pierwsze, klasyczne dzieło neorealizmu włoskiego to opowieść o narodzinach ruchu oporu w stolicy Włoch. Na czele wywodzącej się z różnych środowisk grupy antyfaszystów staje inżynier Manfreddi, którego głównym sprzymierzeńcem w walce z okupantem staje się duchowny Don Pietro. Cel jednoczący zwykłych bohaterów, często wzorowanych na autentycznych postaciach sprawi, że będą gotowi poświęcić dla niego życie. Rossellini prowadzi fabułę w sposób naturalistyczny, miejscami wręcz paradokumentalny, rekonstruując faktycznie zaistniałe incydenty w autentycznej scenerii. Do filmu, za wyjątkiem świetnej Anny Magnani w roli Piny, zaangażowano aktorów zawodowo niezwiązanych z filmem. To właśnie te czynniki zaważyły na pionierskiej roli, jaką film „Rzym, miasto otwarte” odegrał dla włoskich neorealistów takich jak Luigi Zampa, Vittorio De Sica, czy Luchino Visconti.

NAGRODY
1947 Nagrody Akademii Filmowej – nominacja do Oscara w kategorii Najlepszy Scenariusz
1946 Festiwal Filmowy w Cannes – Nagroda Główna dla Roberto Rosselliniego
1946 Italian National Syndicate of Film Journalists – Złota Wstążka w kategorii Najlepszy Film i Najlepsza Aktorka Drugoplanowa dla Anny Magnani