| Wystawa czynna do 28 sierpnia 2011 | wstęp wolny

”Obrazy z różnych domów”, to cykl wystaw przypominających twórczość malarza i muzyka Jerzego Czuraja, wystaw lokalizowanych w ośrodkach związanych z jego życiem i aktywnością artystyczną. Przez niemal ćwierć wieku  mieszkał w Suskowoli koło Pionek. Tworzył i animował życie artystyczne we własnym domu, najbliższej okolicy i w ośrodkach ponadregionalnych. Jego osobowość i sztuka zjednywały mu licznych sympatyków, a okazjonalne znajomości często przeradzały się w trwałe  przyjaźnie. Obdarzony wielką empatią, otwarty na nowe doświadczenia, zorganizował w ,,Czurajówce” miejsce gościnne dla sztuki, ludzi, wymiany myśli, eksperymentów i spotkań. Dowodami sympatii i przyjaźni ze strony Jerzego często bywały ofiarowane przez niego obrazy. Te sprzedawane, na ogół za symboliczne honorarium, także trafiały w ręce ludzi mu nieobojętnych. Duże rozproszenie dzieł Czuraja utrudniało ich koncentrację przy okazji organizacji wystaw. Na ogół wystawiał obrazy malowane na bieżąco lub te z ostatnich lat, głównie  dysponował tym, co miał w domu. Ekspozycje o charakterze retrospektywnym organizował niezwykle rzadko – największa dotychczasowa zrealizowana w 1997 roku w Muzeum Sztuki Współczesnej oddziale Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu.

Projekt ,,Obrazy z różnych domów” zainaugurowany został 1 września 2010 roku w Galerii Promocyjnej Staromiejskiego Domu Kultury w Warszawie. Na ekspozycję złożyły się dzieła wykonane na przestrzeni 35 lat, wypożyczone od kilkunastu prywatnych właścicieli i z trzech instytucji publicznych. Wernisaż zgromadził około trzystu osób, co nawet w Warszawie  okazało się wydarzeniem niecodziennym. Kolejne odsłony projektu organizatorzy przewidzieli w miejscach bliskich Ciurajowi: Galeria ,,Interior” Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Witolda Gombrowicza w Kielcach (w Kielcach artysta spędził dzieciństwo i wczesną młodość) oraz dom artysty w Suskowoli, to miejsca, do których projekt już zawitał. Następne wystawy odbędą się w Muzeum Nadwiślańskim w Kazimierzu Dolnym (sierpień 2011) , MCSW ,,Elektrownia” w Radomiu (wrzesień 2011), Galerii Test w Warszawie (październik 2011). Organizatorzy projektu planują też prezentacje obrazów Jerzego Czuraja w Krakowie, Łodzi i Lublinie (2012).

W czym tkwi wartość tego projektu? Głównie w estetycznym wymiarze i intelektualnym przekazie malarstwa Jerzego Czuraja. Malarstwa, które przy pełnej orientacji i świadomości aktualnych tendencji artystycznych, było najbardziej odpowiednim nośnikiem dla transmisji jego pomysłów. Opuszczenie Warszawy i przeniesienie się na prowincję, wybór ponoć niemodnej techniki olejnej na środek wyrazu, synkretyzm treści, rodzaj przyjętej dla tego malarstwa formy, to wszystko opowiada zarówno o artystycznej postawie Czuraja jak i o nim jako o człowieku. Z centrum artystycznych zdarzeń lat osiemdziesiątych przeniósł się na wieś. Operował językiem kontynuującym tradycję sięgającą do XIX wieku, nadawał mu jednak nowoczesne brzmienie. Wśród autorytetów wymieniał postacie pochodzące ze świata sztuki współczesnej, ale też z bardziej odległych, historycznych epok. Wychowany w kolorystycznej tradycji, do końca pozostał jej wierny, był kontynuatorem dokonań nabistów, fowistów, przedstawicieli polskiego koloryzmu. Wyjątkowo cenił Józefa Czapskiego. Z nabistami łączyło go równoległe do malarstwa zainteresowanie muzyką, filozofią, literaturą i magią, z fowistami i kapistami umiłowanie barwy. Stale podkreślał podporządkowanie treści i formy nadrzędnej  roli koloru. Zauroczenie codziennością i tym, co bliskie, jak i tym, co nadprzyrodzone i święte, od lat charakteryzowało jego sztukę. Kolejne obrazy ilustrowały tematy religijne, etyczne i filozoficzne, ale także na pozór banalne sceny rodzajowe. Chętnie sięgał do motywu suskowolskich pól utrwalonych w momentalnej, niespodziewanej wizji. Akordem kilku barw wydobywał łamiące mimetyczne przyzwyczajenia przedstawienia pejzażu. Nie starał się opisywać rzeczywistości, na ogół materializował doznania, których doświadczał w kontakcie z nią. W różnych okresach życia wracał do przedstawień abstrakcyjnych, ostatnio niemal monochromatycznych , dla których kondensacja barwy miała znaczenie zarówno emocjonalne jak i symboliczne. Zacierał granice dzielące sztukę abstrakcyjną i figuratywną. Ignorując formę, stosując wizjonerską kolorystykę, budował własną wersję zewnętrznego i wewnętrznego porządku świata. Umiłowanie wolności pozwalało mu się poruszać w krainie malarstwa z swobodą. Pozostał zdeklarowanym malarzem, w jakimś sensie może nawet tradycyjnym, działającym jednak bez kompleksu na ewentualność zaszufladkowania w gronie nienowoczesnych.

Głównym organizatorem projektu ,,Obrazy z różnych domów” jest Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej ,,Elektrownia” w Radomiu. Kuratorami projektu są: Wojciech Janik, Mariusz Jończy i Andrzej Mitan. Aranżacją i realizacją wystaw zajmuje się Mariusz Jończy. W ramach realizacji projektu w Muzeum Nadwiślańskim w Kazimierzu Dolnym jego koordynatorami są Waldemar Odorowski i Paweł Skrzeczkowski. Wystawom towarzyszy projekcja filmu Marcina Kossowskiego o Jerzym Czuraju ,,Twardość Przestrzeni” i muzyka Jerzego Czuraja nagrana wspólnie z Bobim Peru (Maciej Sinkowski).

JERZY CZURAJ (1952-2009) Studiował na Wydziale Malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem prof. Mariana Buczka, następnie w Akademii Sztuk Pięknych  w Warszawie pod kierunkiem prof. Krystyny Łady-Studnickiej. Dyplom z wyróżnieniem otrzymał w 1975 roku. Uprawiał twórczość w zakresie malarstwa, muzyki, rzeźby i teatru autorskiego. W latach 1979-1980 współpracował z Galerią Sztuki Współczesnej przy Staromiejskim Domu Kultury w Warszawie. W latach 1978-1980 pełnił funkcję przewodniczącego warszawskiego i krajowego Koła Młodych przy ZPAP. Zrealizował około trzydzieści wystaw indywidualnych, uczestniczył w wielu ekspozycjach zbiorowych. Wyreżyserował kilka spektakli teatralnych. Jego obrazy znajdują się w kolekcjach Mazowieckiego Centrum Sztuki Współczesnej ,,Elektrownia” w Radomiu, Muzeum Sztuki Współczesnej – oddziale Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Miejskiego Ośrodka Kultury w Pionkach, w licznych kolekcjach prywatnych w Polsce i za granicą. Namalował około 700 obrazów. Zajmował się scenografią, był muzykiem jazzowym. Współpracował m.in. z Andrzejem Przybielskim, Władysławem Jagiełło, Wojciechem Czajkowskim, Włodzimierzem Kiniorskim, Helmutem Nadolskim, Jackiem Bieleńskim, Maciejem Sinkowskim.